Anadolu Medeniyetleri
Müzesi'nde Sergilenen Antik Takılar
Ölü Takıları
Ağız ve Göz
Bantları
Dini inançlar nedeniyle
ölülere takılan bantlar genelde mezarlarda tek veya çift olarak bulunmaktadırlar.
Hemen hemen hepsinde ilk geçki deliği ya da delik yerine halkaları vardır. Bu
ilk geçki delikleri pek azında düzenli açılmıştır. Çoğunda acele ile açıldıklarını
gösterecek şekilde düzensiz delikler görülür. Çeşitli formlardadırlar. Genelde
oval olup uçları yuvarlak ya da düzdür. Çok sağlam bulunanların yanı sıra parçalar
halinde ele geçmektedirler. Mezarda isketletin başı hizasında bulundukları için
ağız ve göz bantları olarak kullanıldıkları kesin olmakla birlikte hangilerinin
göz, hangilerinin ağız için olduğunu saptamak olanaksızdır. Yalnız kabartma
olarak dudak şekli ya da izi olanların ağız bantı olarak kullanıldıkları anlaşılmaktadır.
Katalogta yer alan örneklerin biri dışında tek olmaları bunların ağız bantı
olmaları olasılığını arttırmaktadır. Beş tanesinin uzunluğu 15 cm. civarında,
diğerleri de 10 cm.'den küçüktür. Bu fark ve grupların kullanım amaçlarından
mı, yoksa zamansan bir nedenden mi kaynaklandığını saptamak şimdilik olanaksızdır.
İ.Ö. 3. ve 2. bin öğe takıları genelde bezemesiz yapılmış olup, ağız ve gözü
kapatan bantların yanı sıra el ve ayak bileklerine takılan bantlarda bulunmuştur.
İ.Ö. 8. yüzyıldan sonra bantların üzerinde geometrik kabartma, sikke veya mühür
baskıları, bitki motifleriyle hayvan motiflerini görmekteyiz.
| Kat. No: | 231 |
Adı: | Göz bantı |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Kültepe IB katı
mezarı |
Geliş Şekli: | Kazı buluntusu |
Boyutları: | Çap: 4,4 cm. |
Ağırlığı: | 2,05 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 2. Bin ilk
çeyrek |
İçi hafifçe çukur,
düzensiz yuvarlak, altın safiha gözü kapatmak için yapılmıştır. Kültepe Ib katı
mezarlarında tek veya çift olarak altın gümüş ve tunçtan yapılmış pek çok safiha
bulunmuştur. Büyük olanlar göğüs üzerine konulmak içindir.
| Kat. No: | 232 |
Adı: | Ağız-göz bantı |
Cinsi: | Gümüş |
Geliş Yeri: | Akseki |
Geliş Şekli: | 2.11.1971 satın
alınma |
Boyutları: | Kor. uz.: 9 cm;
gen.: 4,4 cm. |
Ağırlığı: | 1,8 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 5.-4. yüzyıl |
Kenarlarında yer
yer kopuklar olan elips biçimindeki gümüş safiha üzerinde, ortada enlemsine
bir çizgi, çizginin her iki tarafında ve kenarlarında zikzak süslemeler vardır.
Bantın ortasında ies altı tane üzüm salkımı bezemeleri görülmektedir.
| Kat. No: | 233 |
Adı: | Göğüslük ? |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Bilinmiyor |
Geliş Şekli: | Bilinmiyor |
Boyutları: | Uz.: 13,6 cm; gen.:
5,7 cm. |
Ağırlığı: | 6,92 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 5.-4. yüzyıl |
Elips biçimindeki
altının, sivri uçları kıvrılarak, buralarda birer halka oluşturulmuştur. Kullanılan
teknik repoussédir. Çerçeve kabartma noktalarla çevrilidir. Bezeme olarak ortadaki
saplı, yanlardakiler sapsız ve yatay olmak üzere üç palmiye yaprağı hemen hemen
tüm yüzeyi kaplamaktadır. Boş kalan alanlarda aynı cins daha küçük yapraklar
yer almaktadır. Yaprakların damarları belirgindir. Orta yaprağın sağ alt kısmında
noktalama ile yapılmış bir bezeme (rozet) daha vardır. Kıbrıs Enkomi mezarlarında
bulunan bir göğüslükte de aynı tip süslemeler görülmektedir.
| Kat. No: | 234 |
Adı: | Ağız-göz bantı |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Akça köyü |
Geliş Şekli: | 3.5.1944 |
Boyutları: | Uz.: 14 cm; gen.:
4,7 cm. |
Ağırlığı: | 3,63 gr. |
Dönemi: | Roma dönemi |
İnce altın safihadan
yapılmıştır. Eşkenar dörtgen formludur. İp deliklerinin olduğu karşılıklı iki
ucu yuvarlak kesimlidir. İp delikleri önden vurularak açılmıştır. Bantın kenarlarında
spiral bezemeler, ortaya doğru karşılıklı ikişer lotus yaprağı, ortada ise bir
yaprak sırası vardır. Bezemeler altın levhaya arkadan çizilerek yapılmıştır.
| Kat. No: | 237 |
Adı: | Ağız bantı |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Sandıklı |
Geliş Şekli: | Satın alınma |
Boyutları: | Uz.: 15,9 cm.; gen.:
4,1 cm. |
Ağırlığı: | 4,1 gr. |
Dönemi: | Roma dönemi |
Ortası, iki taraflı
şişkin, kenarlara doğru ince ve uçları yuvarlaktır. Levhanın arka tarafından
vurularak yapılan noktalamalar çerçeveyi meydana getirmiştir. İki uçta ip geçki
delikleri vardır. Ortadaki büyük baskının yanlarında da birer küçük mühür, ya
da sikke baskısının izi vardır. Bu baskılar silik oldukları için ayrıntıları
anlaşılmamaktadır.
| Kat. No: | 238 |
Adı: | Ağız-göz bantı |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Maraş, Kürdün |
Geliş Şekli: | Satın alınma |
Boyutları: | Uz.: 5,7 cm; gen.:
2,9 cm. |
Ağırlığı: | 2,3 gr. |
Dönemi: | Roma Dönemi |
Kalın altın levhadan
eşkenar dörtgen şeklinde kesilerek iç kısmına kenarlara paralel dört çizginin
dışında dikey ve yatay eksenleri oluşturan iki çizgi daha çizilmiştir. İp deliklerinin
olduğu uçlar yuvarlak kesilmiştir. İp delikleri "V" şeklindeki bir aletin levhaya
arkadan bastırılmasıyla açılmıştır.
| Kat. No: | 242 |
Adı: | Bant (çift) |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Isparta |
Geliş Şekli: | Satın alınma |
Boyutları: | Uz.: 6,4 cm.; gen.:
2,5 - 3,0 cm. |
Ağırlığı: | 2.82 gr. |
Dönemi: | Geç Roma Dönemi |
İnce altın safihadan
eşkenar dörtgene benzeyen formda kesilmiştir. Ortadaki enlemesine çizginin iki
tarafında, orta çizgiden kenarlara ve her iki yana doğru, birbirlerine paralel
çizgiler, levhaya dönüşümlü olarak arka ve ön yüzden çizilerek yapılmışlardır.
İp delikleri kısa kenardan biraz içeride ve ön yüzden vurularak açılmıştır.