Anadolu Medeniyetleri
Müzesi'nde Sergilenen Antik Takılar
Giysi Takıları
Aplikler
Herhangi bir obje
veya elbiseye tutturulan süsleme ögeleridir. Her dönemde görülmekte olup buluntuların
çoğu altındandır.
| Kat. No: | 202 |
Adı: | Aplik, rozet |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Gordion |
Geliş Şekli: | Müsadere |
Boyutları: | Çap: 2,5 cm. |
Ağırlığı: | 1,38 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 7.-6. yüzyıl |
İnce plakadan repoussé
tekniği ile yapılmıştır. Elbiseye dikilebilmesi için dört ip geçki deliği vardır.
Kabartma noktalarla oluşturulan sekiz yapraklı bir rozet ile bir çerçeve, yuvarlak
plakayı süslemektedir.
| Kat. No: | 203 |
Adı: | Aplik, sfenksli |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Sarayköy |
Geliş Şekli: | Müsadere |
Boyutları: | Yük.: 3,8 cm; gen.:
2,9 cm. |
Ağırlığı: | 3,24 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 6. yüzyıl |
Altın safihadan
kesilmiştir ve repoussé tekniğinde yapılmıştır. Dikdörtgen çerçeve içinde poloslu,
sakallı bir sfenks oturmaktadır. Sol ön ayağını yukarı doğru kaldırmıştır. Çerçevenin
üstünde kale burcu olabilecek iki adet çıkıntı yer almaktadır. Apliğin arka
tarafında, köşelerde ve burçların arkasında tutturma halkaları vardır.
| Kat. No: | 204 |
Adı: | Aplik |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Kütahya |
Geliş Şekli: | Satın alınma (10,6.1969) |
Boyutları: | Max. çap: 1,9 cm. |
Ağırlığı: | 0,37 gr. |
Dönemi: | İ.Ö. 2. -1. yüzyıl |
Disk formlu çok
ince altın levhanın ortasında erkek kalıba çekiçleme tekniğiyle yapılmış Meduza
başı ve çevresinde kabartma noktalar yer almaktadır. Meduza'nın başı hafif sola
dönüktür. İri bukleli saçları arasından çıkan yılanlar boynuna doğru inmekte
ve boyunda iki yılanın başları birbirlerine doğru bakmaktadır. Başında iki tane
kanadı görülmektedir. Geç Hellenistik döneme tarihlenen bu tip Meduza başları
Geç Hellenistik ve Roma dönemi takılarında yaygın olarak görülmektedir.
| Kat. No: | 205 |
Adı: | Aplik, plaka |
Cinsi: | Altın |
Geliş Yeri: | Sarayköy |
Geliş Şekli: | Müsadere |
Boyutları: | Uz.: 13,5 cm.; gen.:
3,3 cm. |
Ağırlığı: | 6,20 gr. |
Dönemi: | İ.S. 1. yüzyıl |
İki ucunda dörder
ip geçki deliği bulunan dikdörtgen altın plaka. İki sıra nokta dizisi arasında
yer alan örgü bantından oluşan çerçevenin içinde, biri oturan diğerleri ayakta,
dört figür tasvir edilmiştir. Soldaki üçlü grubun ortasında, basamaklı bir kaidenin
üstünde üç yapraklı bir lotus çiçeği, onun bir yanında bir "alem" diğer yanında
"lejyon kartalı" yer almaktadır. Sahnenin diğer tarafında (sağ) ise bu üçlü
grubun karşılığı olarak yan yana dik olarak sıralanmış üç kalkan yer almaktadır.
En sondaki daha çok bir yay görünümündedir. Kalkanların hemen solunda zırhlı,
başları açık, profilden verilmiş yüzleri sakalsız, iki erkek figürü karşı karşıya
durmaktadır. Daha uzun boylu olan soldaki figürün sağ elinde bir lejyon kartalı,
diğerinin sol elinde bir asa, ya da standart bulunmaktadır. Bunları dik olarak
yere dayamışlar, diğer ellerindeki nesneyi ise kucaklarına doğru çekmişlerdir.
Burada iki figür de ayna simetriğinde tasvir edilmişlerdir. Bir başka deyişle
objeleri farklı ellerinde tutmaktadırlar.
Sağa dönmüş, soldaki
figürün arkasında, solunda, soldaki üçlü grubun ortasındaki gibi, kaideli lotus
yer alır. Sahnenin daha sonra gelen üçüncü figürü, sağ kolunu dirsekten bükerek
bir sütuna dayanmış, arkadan tasvir edilmiş, sola dönük, giysisi dizlerine düşmüş
çıplak bir kadın figürüdür. Sütuna dayadığı sağ elinde diyagonal taşıdığı uzun
saplı bir palmiye dalı, öne, ileri doğru uzattığı sol elinde ise globus tutmaktadır.
Hemen ayaklarının önünde niteliği kesin olarak saptanamayan bir nesne durmaktadır
(ateş altarı?). Bu figürün karşısında, tüm sahnenin yaklaşık 1/5'ine yakın bir
genişliğe sahip olan bölüm neredeyse boş bırakılmıştır. Burada sadece kadın
figürünün önünde; ortada bir bereket boynuzu ile daha yukarıda, solda, arka
arkaya uçan iki kuş yer almaktadır.
Daha sonra gelen
figür sahnenin oturan tek figürüdür. Alem, lejyon kartalı ve kaideli lotusun
da üzerinde durduğu alçak bir platformun üzerinde yer alan arkalıklı bir tahtta
oturmaktadır. Bu platformun ucunda, oturan figürün ayaklarının hemen ucunda
bir kuş durmaktadır. Figür sağ kolunu tahtın kolluğuna dayamış, sol eliyle de
ileriye bir dal uzatmaktadır. Uzun giysisinin ve başında, taç ya da polos tipi
bir başlığının olduğu anlaşılmaktadır. Sağ ayağı platformun yanından aşağı doğru
sarkmıştır, ya da ayağını oradaki bir sehpanın üzerine koymuştur.
Karşılıklı ayakta
duran figürlerin özellikle saçları ve sakalsız yüzleri bu plakanın İ.S.1.yüzyıla
ait olduğunu göstermektedir. Böylece plakada yer alan sahnenin o döneme ait
tarihi bir olayı yansıttığını varsaymamız yerinde olacaktır. Ortadaki kadın
figürü elindeki palmiye dalı ile barışı, Dünya'ya sunmakta olan Venüs'den başkası
değildir. Dünya'ya sunulan bu barış, sahnenin her iki yanında yer alan alem,
Lejyon kartalı ve kalkanlardan anlaşılacağı gibi kazanılan bir zafer sonucunda
gelmektedir. Barış, Julius-Cladius hanedanının, soyundan olmakla övündükleri
tanrıça oturmakta olan figürle simgelendirilmiştir. Uzun giysisi, başında kesin
formu saptanamayan başlığı ve ayağının ucundaki, doğuyu temsil eden Anka kuşu
ile bir doğu ülkesinin temsilcidir. Tüm figürlerin bu şekilde yorumlanmasından
sonra bu hangi tarihi olaya bağlanabileceğini sorgulamak gerekecektir.