Su yapıları, ait olduğu toplumun mimarlık, mühendislik, teknolojik bilgileri ile sosyal ve kültürel yaşamlarını anlatması bakımından insanlık tarihinin önemli belgeleridir. Gaziantep tarihi su yapıları da hem dünya üzerinde kültürler arası etkileşimin hem de yerel ölçekte sosyokültürel yaşamın ve teknik bilgilerin önemli bir belgesidir.
Gaziantep tarihi su sistemi, yerleşim bölgesinden uzak olan ana kaynaktan kente su getiren yer altı su kanalları ve bu kanallarla gelen suyun kullanıma açıldığı su yapılarından oluşmaktadır. Yeraltı su kanallarına yerel dilde livas adı verilmektedir. Gaziantep'te livasla yerleşime taşınan suyun halkın kullanımına açıldığı kuyu, havuz, çeşme gibi su yapıları içinde en önemlisi ise yerel dilde kastel adı verilen yeraltı su yapılarıdır.
Livaslar; dünya üzerinde kurak iklime sahip Meksika'dan Çin'e kadar birçok yerde görülen ve literatürde daha çok "qanât" adıyla bilinen yer altı su kanallarıyla benzer yapım teknolojisine sahiptir. Bununla birlikte sadece su taşımada değil; suyun kent içinde dağılımında da kullanılan livaslar, boyutu ve kentteki birçok yapıya su sağlayan biçimlenmesi ile özeldirler. Bu çerçevede Gaziantep livasları, qanât’ın Gaziantep'teki uygulaması olmasıyla, insanlığın ortak mirasının bir parçasıdır ve kendine özgü biçimlenmeler içermesi ile de yere özgü değerler taşımaktadır.
Livas ve kastel sistemi, kurak iklime sahip kentte halka ait su kaynaklarının yönetiminin kültürel bir gelenek olması açısından istisnai bir örnektir. Yer altında yüzlerce yıl boyunca geliştirilen bu sistemin inşasında sürekli olarak aynı açıda eğimin korunması, inşa edilen her yeni yapıya su tedarik edebilmek için sistemin uzatılarak geliştirilmesi, tüm kastellere giren temiz su livaslarının çıkışta pis su olarak ayrı bir kanala alınması, halkın farklı su kullanım ihtiyaçlarını karşılayacak biçimde tasarlanmış bir yer altı su yapısının oluşturulması, bir mühendislik başarısıdır. Başta su ihtiyacını karşılamak ve bunun yanında çeşitli sosyal amaçlarla kullanılmak üzere oluşturulmuş ve livas sistemi ile bütünleştirilmiş kasteller ise önemli birer yapı tipidir.