MERSİN MÜZE MÜDÜRLÜĞÜ
İletişim Bilgileri:
Adres: Gazi Mah. No: 54 Yenişehir/MERSİN
Tel: 0 324 231 96 18 - 0 324 328 32 32
Faks: 0 324 2319629
E-posta: mersinmuzesi@kultur.gov.tr
Sorumlu olduğu İl/İlçe:
Mersin Merkez İlçeler, Akdeniz, Toroslar, Mezitli, Yenişehir ve
Erdemli
Bağlı Birimler:
Atatürk Evi ve Müzesi
Kanlidivane Örenyeri
Kızkalesi Örenyeri
Gözne Kalesi
MERSİN ARKEOLOJİ MÜZESİ
Adres: Gazi Mah. No: 54 Yenişehir/MERSİN
Tel: 0 324 231 96 18 - 0 324 328 32 32
Mersin’in Erdemli İlçesinde kurulan ancak ihtiyaca cevap veremediği için 1978 yılında Eski Halk Evi binasının doğu tarafına taşınan müze 1991 yılında ziyarete açılmıştır.
Ülkemiz son yıllarda modern müzecilik konusunda dünyaya örnek teşkil edecek müzelere ev sahipliği yapmakta ve her geçen gün bu müzelere yenisi eklenmektedir. 18 Mayıs 2017 tarihinde açılışı gerçekleştirilen yeni müze binası da bu anlayışla yapılmıştır. Yapı zemin kat dahil iki katlı olup, ziyaretçilerin tarih içerisinde yolculuk yaparak hoşça vakit geçirebilecekleri çocuk oyun alanları, konferans salonu, kütüphane, kafe ve satış ünitesi gibi birimlerle bir kültür kompleksi haline getirilmiştir.
Müzenin ana giriş kapısından içeri girildiğinde danışma, güvenlik, hediyelik eşya satış ofisi ile çocuk oyun, etkinlik alanı bulunmaktadır. Paleolitik Dönemden Cumhuriyet Dönemine kadar uzanan süreci içeren “Zaman Tüneli” temasıyla başlayan müze gezisi, Mersin’in jeolojik miras alanlarının ve bazı örneklerin sergilendiği fosiller bölümü ile devam etmektedir.
Zemin katta yer alan eserler kronolojik bir sıra içerisinde teşhir edilmektedir. Bu katta; “Neolitik insanlık tarihinde yeni bir dönem” temasıyla Neolitik devrim, tarım, ilk köyler, Bereketli Hilal, Çukurova’nın Kuzey Suriye ile olan ilişkisi ve bölgedeki ilk yerleşimler bilgi panolarında özetlenmiş; “Neolitik Çukurova’da bir sabah” diaroması ile bölgedeki Yumuktepe ve Gözlükule Neolitik kazıları referans alınarak ilkel tarım düzeninin izleri görseller ve eserlerle anlatılmaya çalışılmıştır.
Tunç ve Erken Demir Çağı’nın bulunduğu salonda; Kizzuvatna, Kilikya ile çevresinin haritası, görseller, metinler ve eserlerle birlikte sergilenmektedir. Roma Dönemi teşhirinde ise altın ziynet eşyaları, bilezikler gibi eserler ile vitrin arkasında Roma giyim ve aksesuarlarını yansıtan zengin Kilikyalı bir kadın çizimi yer almaktadır.
Yine bu katta zeytinyağı işliğine ilişkin bir canlandırma yapılarak zeytinyağının üretim aşamaları interaktif anlatımlarla izleyicilere yansıtılmakta, ayrıca su damlası formunda yapılan, küçük camlı pencereler içinde balıklar, amforalar, batmış geminin kargosu ziyaretçilerde hoş bir etki bırakmaktadır.
Kilikya bölgesinin ölü gömme adetleri; müze müdürlüğünce gerçekleştirilen kurtarma kazılarından çıkan farklı özellikteki lahitler, görseller ve buluntularla betimlenmiştir.
Etnografik eserlerin teşhir edildiği salonda Orta Çağ’dan günümüze Mersin ve çevresine yerleşen kültürlerin hikayelerine yer verilmiş, 14. yüzyıldan beri Toroslarda yaşadıkları bilinen Sarıkeçili Yörüklerini konu alan kısa belgesel ziyaretçilerin gösterimine sunulmuştur.
Sikke bölümünde, bir sikke üzerinde konuşan Tanrıça Tyche’nin interaktif sunumu izleyenleri şaşırtmaya devam etmektedir.
Bakanlığımızın izini ile bölgede gerçekleştirilen arkeolojik kazı alanlarının tanıtıldığı seksiyonda; Eski Kilikya’nın güney kıyısında, günümüzde ise Mersin kent merkezinde yer alan 9000 yıl öncesinden günümüze kadar kesintisiz yerleşim yapıldığı bilinen Yumuktepe Höyüğü’nün “Kalkolitik Dönem” eserleri ile tabakayı yansıtan maketve arkasında kazıda ortaya çıkartıldığı haliyle canlandırılan “Sepetçi Kadın Mezarı” teşhir edilmektedir.
Neolitik ve Kalkolitik Dönem tarımsal ürünlerinin sergilendiği arkeobotanik vitrinlerden sonra, Mezitli İlçesi'nde bulunan MÖ 3. bin yıldan MS 6. yüzyılın sonlarına kadar iskân görmüş Soli-Pompeipolis Antik Kenti ile Erdemli İlçesi'ndeki MÖ 4. yüzyıldan günümüze kadar yerleşimin olduğu tespit edilen, zeytinyağı ticareti ile ünlü Elaiussa-Sebaste Antik Kenti buluntularının yer aldığı bölüme geçilmektedir.
Soli-Pompeipolis buluntuları ve Elaiussa Sebaste kazısında ortaya çıkan eserlerin, görseller, yazılı metinler ve canlandırmalarla tanıtıldığı bölümde; amphora pişirim fırını, amphoralar ile diğer bulutular sergilenmektedir. Duvara yansıtılmış projeksiyon ile MÖ 315 - 245 yılları arasında yaşamış ünlü şair ve gökbilimci Aratos’un anlatımıyla evren ve takımyıldızları tanıtılmaktadır.
ATATÜRK EVİ VE MÜZESİ
Adres: Atatürk Caddesi, Akdeniz / MERSİN
Müze Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi:10:00-17:00
Kış Dönemi: 08:30-17:00
Mersin kent merkezinde, Atatürk Caddesi üzerinde yer alan yapı 1897'de dönemin Almanya Konsolosu Bay Christman ile tüccar Mavromati'nin kızının evliliği nedeniyle konut olarak inşa edilmiştir. Mimarı bilinmeyen yapı "Cristman Konağı" olarak da tanınmaktadır.
Atatürk ve eşi Latife Hanım’ın 20 Ocak- 2 Şubat 1925 tarihleri arasında Mersin'e yaptıkları ziyaretlerinde11 gün boyunca konakladıkları ve günümüzde müze haline getirilen konut, 1992 Ekim ayında "Atatürk Evi ve Müzesi" olarak faaliyete başlamıştır.
Müzenin girişinde yer alan soldaki panoda Milli Mücadelede görev almış askerlerimizin fotoğraflarının sergilendiği “Kuvay-i Milliye Köşesi” bulunmaktadır.
Müze binasının "Fotoğraflarla ve Belgelerle Atatürk" temasıyla düzenlenen alt katında; Atatürk'ün Mersin'i ziyaretinde çekilen fotoğrafları, Anıtkabir Müzesi'nden getirilen 22 adet kişisel eşyası teşhir edilmektedir. Bunlar arasında bornoz, gömlek, tozluk, çatal, bıçak, kaşık sayılabilir.
Etnografik eserlerin sergilendiği üst katta, orta kısımda büyük bir salon ve bu salona açılan yedi oda yer almaktadır. 2017 yılında Necdet ÖZCAN’ın anne ve babasına ait mobilyaları müzeye bağışlamasıyla bazı odaların teşhiri kısmen yenilenmiştir.
KANLIDİVANE ÖRENYERİ
Adres: Kumkuyu-Merkez Mahallesi, Erdemli / MERSİN
Örenyeri Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi:10:00-19:00
Kış Dönemi: 09:00-17:00
Antik ismiyle “Kanytella” ya da “Canytellis” olarak adlandırılan Kanlıdivane örenyeri, Mersin’in 50 km batısında, Mersin-Silifke karayolunun 3 km kuzeyinde yer alırken bu konumuyla da deniz ticaretine hakim bir noktadadır. Yerleşim konum olarak60 m derinliğinde, yaklaşık 170 x 200 m ebatlarında obruk olarak adlandırılan büyük bir yer çöküntüsünün etrafında kurulmuştur.
Günümüze kadar kesintisiz yerleşim gören Kanlıdivane Örenyerinde Hellenistik Dönem'e ait kutsal bir alan ile kule, MS 2-3. yüzyıla tarihlendirilen lahitler, tapınak mezarlar ve üç sütunlu prostylos mezarının bulunduğu büyük bir nekropol alanı (mezarlık alanı), Geç Hellenistik Dönemden Erken Doğu Roma Dönemi'ne kadar geriye uzanan ev yapıları ile dört adet kilise bulunmaktadır.
Obruğun güney kenarında Helenistik Dönemde (MÖ 2. yy) polygonal bloklardan inşa edilmiş bir kule yer almaktadır. Kulenin güneybatısındaki yazıttan Tarkyaris’in oğlu Rahip Prens Tuekros tarafından Zeus Olbios’a adanmak üzere yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Dikdörtgen temel planlı kule, üç odaya ayrılmış ve içeriye sonradan imparatorluk döneminde duvar payandaları eklenmiştir. Bu payandalar, kemer taşıyıcı olarak yapının diğer benzer kuleler gibi Erken Doğu Roma Dönemi'ne kadar kullanıldığını göstermektedir. Katlar arasında tavan için kirişler yerleştirilmiştir. Yüzeyi düzleştirilmiş blokların güneybatı köşesinde yapının Olba Rahipleri ile ilişkili olduğunu kanıtlayan iki yazıt saptanmıştır.
Örenyerindeki obruğun çevresinde düzensiz bir şekilde konumlanmış, oldukça tahrip görmüş yaklaşık 60 - 80 adet ev vardır. En eski ev yapıları Geç Hellenistik Dönem'e kadar uzanmaktadır. Bazı evlerin ise Geç İmparatorluk ve Erken Doğu Roma Dönemi'ne kadar bir kaç defa onarıma uğrayarak kullanıldıkları anlaşılmaktadır.
Obruk etrafında inşa edilen dört kiliseden iyi korunmuş durumdakinin kalıntıları Kanlıdivane yerleşiminin, Geç Antik Dönemde oldukça büyük ve önemli bir konumda olduğunu düşündürmektedir.
Bu döneme ait kiliselerin yanı sıra çok sayıdaki evin ve zeytinyağı atölyesinin varlığı, kentin bu evrede önemli bir üretim merkezi olduğunu düşündürmektedir. Antik kent zeytinyağı ihracatında Akkale Limanını kullanmıştır.
Örenyerinde obruktan itibaren kuzeye doğru yükselerek devam eden nekropolis alanında çok sayıda lahit ve anıt mezarlar ile obruk kenarında Türkmen Aşiretlerinin mezarları yer almaktadır.
Obruğun içerisinde güney duvarında oturur vaziyette betimlenmiş MS 1. yüzyıla tarihlendirilen Armaronxas ailesinin kabartmaları bulunmaktadır. 4x2 metre boyutlarındaki bir niş içindeki kabartma, biraz kaba bir işçiliğe sahiptir. Kabartmanın sağ tarafında bulunan beş satırlık yazıtında; “Hermias babası Armaronxzas, karısının ve çocuklarının heykellerini diktirdi. Eğer biri heykellere zarar verirse ceza olarak Zeus’a 1000 drahmi verecektir.” ifadesi ile baba, anne ve biri erkek, üçü kız çocuğundan oluşan ailenin isimleri geçmektedir.
En eski mezar örnekleri obruğun güneybatısına birkaç kilometre uzaklıkta bulunan “Çanakçı Kaya” mezarlarıdır. Burada birkaç lahit mezarın yanı sıra dokuz adet de kayaya oyulmuş mezar vardır. Sahiplerinin kabartma tasvirlerinin yer aldığı mezarların üzerlerinde elinde mızrak, kılıç tutan asker ve başları örtülü kadın figürleri tasvir edilmiştir. Bu rölyefler arasında yas tutan kadın kabartması, sağ eliyle başının üzerinden geçen chimationunu kavraması hareketi ile yansıtılmıştır. Kuzeybatı yüzeyinde ise “Trogomon” isimli bir asker kabartması bulunmaktadır.
Mezarlardan birinin üzerindeki kitabede; Appas’ın mezarını soymaya kalkanların Zeus, Helios ve Athena tapınaklarına ceza ödemeleri gerektiği belirtilmiştir.
Obruğun kuzey yönünde nekropol içerisindeki yukarı kısımda kentin soylularından Aba adına yaptırılan tapınak mezar, MS 2. yüzyıla ait olup üzerindeki kitabede kentin ismi olan “Canytellis” adının geçmesi nedeniyle önem taşımaktadır.
KANLIDİVANE ADININ KÖKENİ
Dağınık Türkmen Aşiretlerinin zaman zaman toplanıp kararlar aldıkları yerlere Divan denilmesinden veya kanlı sözcüğünün “Kanytelleis”ten gelebileceği ya da obruk içindeki kayaların ve harabelerin kanlı hissiyatı uyandıran kırmızı renkteki görünüşünden kaynaklanmış olabileceği ileri sürülmektedir. Halk arasında Antik Dönemde suçluların obruk içerisine bırakılıp aslanlara parçalatılması ve kayaların kan revan içerisinde kalmasından bu adı aldığı da rivayet edilmektedir.
KIZKALESİ ÖRENYERİ
Adres: Kızkalesi Mahallesi Erdemli / MERSİN
Örenyeri Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi:10:00-19:00
Kış Dönemi: 09:00-17:00
Mersin’in 60 km güneybatısında yer alan yerleşim Heredotos’a göre Kıbrıslı Kral Korykos tarafından kurulmuştur. Helenistik Dönemde ilk bulgularını veren ve Roma Döneminde Altın Çağını yaşayan Korykos antik kenti, MÖ 1. yüzyılda kendi adına sikke bastırmıştır. Liman kapısı, büyük ve küçük tapınak, ard arda sıralanan kiliseler, sütunlu cadde, kuzey kapısı, büyük ve küçük hamam gibi mimari kalıntılar şehrin zenginliğinin göstergesidir.
Lamas Nehrinden su taşıyan kemerlerin ve kanallarının son noktası olan yerleşim yerinin önemi Orta Çağ’da da devam etmiştir. Kentte Kara Kalesi - Korykos ve bir adacık üzerinde savunma amaçlı yaptırılan Kızkalesi, mahalleye de adını vermiştir. I. Alexion Mimar Megas Drungarios Eustatias’a 1099 yılında karadaki kaleyi, I. Leon ise 1199 yılında Kızkalesini yaptırmıştır.
Karamanoğlu II. İbrahim tarafından 1448’te fetih edilen antik kent, 1473-1474 yılları arasında Osmanlıların eline geçmiş ve zamanla önemini kaybetmiştir.
SÖYLENCESİ
Vaktiyle Korykos'ta yaşayan krallardan biri, bir kız çocuğunun olması için, gece-gündüz dua edermiş. Sonunda dileği yerine gelen kralın çok güzel bir kızı olmuş. Kente gelen bir bilicinin varlığını duyan kral biliciyi saraya davet edip kızının geleceğini öğrenmek ister. Bilici kıza bakınca irkilip korkar, fakat bir şey söyleyemez. Kral zorlayınca “Güzel kızınızı bir yılan sokacak ve kızınız ölecek. Bu yazgıyı kimse bozamayacak. Acıyı yaşayacaksınız. Siz de engel olamayacaksınız” der.
Kral kızına bundan söz etmez, fakat üzüntüyle derin düşüncelere dalar. Sonunda Korykos Kalesi karşısında kıyıya yakın küçük bir adacık üzerine bir kale yaptırır. Hizmetçileriyle beraber güzel kızını bu kaleye kapatır. Olan bitenden haberi olmayan kız, çok üzülmekte, günden güne eriyip gitmektedir. Prensesin canı bir gün altın sarısı “Tarsus Beyazı” üzümü ister. Saraydan gönderilen üzüm sepeti içinden çıkan bir yılan onu sokarak öldürür.
GÖZNE KALESİ
Adres: Toroslar / Mersin
Kale Ziyaret Saatleri (Yaz/Kış):
Yaz Dönemi:10:00-19:00
Kış Dönemi: 09:00-17:00
Mersin’in yaklaşık 30 km kuzeyindeki Gözne Kalesi yüksek kayalıklar üzerinde yer almaktadır. Bölgeye hakim Çandır Kalesine giden stratejik yol üzerinde, Soğucak Yaylasındaki Belenkeşlik ve Ayvagediği Yaylasında bulunan Sinap kalesi ile birlikte karakol görevi görmüştür. Orta Çağ’a tarihlendirilen kale iki yapıdan oluşmaktadır.
Kaleye ait birimlerden ilki doğuda yer alan dikdörtgen formlu yapıdır. Biri güneyde, üçü kuzeyde olmak üzere dört burcu vardır. Giriş kapısı batıda ve zeminden 1 m kadar yüksektedir. Sivri tonozla örtülü, içi üç kemerle dört kısma ayrılmış vaziyettedir. İkisi kuzey, üçü güney duvarlarda olmak üzere 5 tane ışık ve havalandırma deliği bulunmaktadır.
Batıdaki yapı ise üç pencereli, iki kapılı, altıgen formlu kule tiplidir. Yapının üstünde güney, batı ve kuzey yanlarında olmak üzere on beş sundurma bulunmaktadır. Tavan bir kemerle ikiye bölünmüştür.
Günümüzde yaz kış yayla turizmine açık olan kale ve çevresi aynı zamanda piknik alanıdır.